W sie­ci elek­tro-ener­ge­tycz­nej okre­so­wo poja­wia­ją się sko­ki napię­cia, któ­re są szcze­gól­nie widocz­ne w okre­sie wio­sen­nym. Poprzez fakt niskiej tem­pe­ra­tu­ry i wyso­kie­go nasło­necz­nie­nia insta­la­cja foto­wol­ta­icz­na pro­du­ku­je z wyso­ką mocą chwi­lo­wą. Więk­sza część cał­ko­wi­tej pro­duk­cji tra­fia do sie­ci. Brak zapo­trze­bo­wa­nia na tak duże ilo­ści ener­gii w danym momen­cie mogą dopro­wa­dzić do sko­ków napię­cia. Ilość zuży­wa­nej w domu ener­gii na potrze­by bie­żą­ce mie­ści się zwy­kle w  20% – 30% cał­ko­wi­tej pro­duk­cji i jest okre­śla­na jako auto­kon­sump­cja. Cała resz­ta ener­gii tra­fia do sie­ci wpły­wa­jąc na jej obciążenie.

Napięcie w sieci - co na nie wpływa?

Ist­nie­ją czyn­ni­ki, któ­re mogą nega­tyw­nie oddzia­ły­wać na sko­ki napię­cia w sie­ci, są to mię­dzy innymi: 

  • duże zakła­dy pro­duk­cyj­ne w okolicy,
  • w pobli­żu domu wystę­pu­je transformator,
  • dużo insta­la­cji foto­wol­ta­icz­nych na jed­nej linii

Prak­tycz­nie wszyst­kie wymie­nio­ne przy­czy­ny powsta­wa­nia sko­ków napię­cia są zwią­za­ne z infra­struk­tu­rą nie­za­leż­ną od Klien­ta. Zatem czy insta­la­cja foto­wol­ta­icz­na to bez­piecz­ne roz­wią­za­nie dla każ­de­go? Nie­wąt­pli­wie tak, co wię­cej pro­blem ze sko­ka­mi napię­cia moż­na roz­wią­zać na kil­ka spo­so­bów. Przede wszyst­kim nale­ży zmak­sy­ma­li­zo­wać wyko­rzy­sta­nie ener­gii w cią­gu dnia kie­dy pro­duk­cja jest naj­wyż­sza. Dodat­ko­wo war­to sko­rzy­stać z obec­ne­go dofi­nan­so­wa­nia i do insta­la­cji foto­wol­ta­icz­nej doku­pić maga­zyn cie­pła, co będzie real­nie wpły­wa­ło na popra­wę pra­cy insta­la­cji w miej­scach gdzie wystę­pu­ją znacz­ne sko­ki napięcia. 

Wyłączanie się instalacji fotowoltaicznych

Wyłą­cza­nie się mikro­in­sta­la­cji nie ozna­cza, że nasza sieć, lub sama mikro­in­sta­la­cja, dzia­ła­ją nie­po­praw­nie. Jest to pra­wi­dło­we dzia­ła­nie mikro­in­sta­la­cji. Falow­nik wyłą­cza się w momen­cie, kie­dy napię­cie w insta­la­cji pro­su­men­ta jest za wyso­kie i mogło­by ją uszko­dzić. W ten spo­sób urzą­dze­nie chro­ni przed uszko­dze­niem nie tyl­ko same­go sie­bie, ale i pozo­sta­łe urzą­dze­nia w domu.

Przy­czyn wyłą­cza­nia się insta­la­cji foto­wol­ta­icz­nych może być wie­le, jed­nak jest to pra­wi­dło­we dzia­ła­nie. Zada­niem takich wyłą­czeń jest ochro­na przed nie­bez­pie­czeń­stwa­mi zwią­za­ny­mi w szcze­gól­no­ści ze zbyt wyso­kim napię­ciem w sieci.

 Sytu­acje, w któ­rych foto­wol­ta­ika będzie się wyłączać:

  • sko­ki napię­cia powy­żej dopusz­czal­nej normy,
  • nad­mier­na tem­pe­ra­tu­ra falownika,
  • awa­ria sie­ci elektroenergetycznej.

 Sko­ki napię­cia nie są ozna­ką awa­rii insta­la­cji PV. Dla­cze­go w takim razie falow­nik się wyłą­cza? Przede wszyst­kim, dla­te­go, żeby zapew­nić bezpieczeństwo. 

Umo­wa z Ope­ra­to­rem Sie­ci Dys­try­bu­cyj­nej okre­śla pra­wi­dło­wy poziom napię­cia w sie­ci, któ­ry powi­nien mie­ścić się w gra­ni­cach od 207 V do 253 V (230 V ± 10%). Falow­nik dzia­ła pra­wi­dło­wo, gdy napię­cie utrzy­mu­je się we wska­za­nym prze­dzia­le. Jeśli napię­cie prze­kro­czy się do war­to­ści 253 V, falow­nik wyłą­cza się i wra­ca do nor­mal­nej pra­cy, gdy para­me­try będą utrzy­my­wać się w dopusz­czal­nym przedziale.

Wyłą­cze­nie inwer­te­ra moż­na porów­nać z restar­tem kom­pu­te­ra, pod­sta­wo­wy cel tego zabie­gu to ochro­na całej insta­la­cji foto­wol­ta­icz­nej i zabez­pie­cze­nie jej przed uszko­dze­nia­mi. Jeśli falow­nik nie wyłą­czył­by się w insta­la­cji elek­trycz­nej doszło­by do nad­mier­ne­go napię­cia, co dodat­ko­wo nega­tyw­nie wpły­wa na urzą­dze­nia elek­trycz­ne w domostwie. 

Autokonsumpcja - czym jest?

Auto­kon­sump­cja to spo­sób, dzię­ki któ­re­mu moż­na zwięk­szyć lokal­ne zuży­cie ener­gii wytwa­rza­nej przez pane­le foto­wol­ta­icz­ne. W tym przy­pad­ku wypro­du­ko­wa­na ener­gia zosta­je wyko­rzy­sta­na przez urzą­dze­nia domo­we, a tyl­ko jej nie­wiel­ka część tra­fia do sieci. 

Urzą­dze­nia zwięk­sza­ją­ce auto­kon­sump­cję, któ­re mogą obni­żyć napię­cie w sieci:

  • pom­pa cie­pła – sprzęt wyko­rzy­stu­je się do ogrze­wa­nia domu i pod­grze­wa­nia CWU, a tak­że do chło­dze­nia pomiesz­czeń latem,
  • maga­zyn cie­pła – zbior­nik na cie­płą wodę użyt­ko­wą z grzał­ką elek­trycz­ną, któ­ra wyko­rzy­stu­je ener­gię z insta­la­cji fotowoltaicznej, 
  • kli­ma­ty­za­cja – spraw­dza się latem do chło­dze­nia pomiesz­czeń, kie­dy pro­duk­cja z insta­la­cji jest naj­wyż­sza, to wła­śnie wte­dy gdy jest bez­chmur­ne nie­bo i wystę­pu­je wyso­ka tem­pe­ra­tu­ra naj­czę­ściej docho­dzi do wyłą­czeń insta­la­cji PV

Pomoc­ne w wyko­rzy­sta­niu ener­gii są tak­że sprzę­ty AGD. Więk­szość sprzę­tu obec­nie może­my zapro­gra­mo­wać w taki spo­sób by włą­cza­ły się w momen­cie naj­więk­szej pro­duk­cji ener­gii czy­li w godzi­nach oko­ło mię­dzy 11-15. Pomo­że to dodat­ko­wo pod­nieść auto­kon­sump­cje. Korzy­ści jest wię­cej, ponie­waż dodat­ko­wo ener­gia nie tra­fia do Ope­ra­to­ra Sie­ci Dys­try­bu­cyj­nej i nie pono­si­my dodat­ko­wych kosz­tów za jej przesyłkę. 

Czy moż­li­we jest, aby insta­la­cje obok sie­bie jed­na wyłą­cza­ła się, a dru­ga dzia­ła­ła? Może zda­rzyć się, że w oko­li­cy nie­któ­re insta­la­cje dzia­ła­ją i pro­du­ku­ją ener­gię, a inne nie. Jest to spo­ra­dycz­nie spo­wo­do­wa­ne, fak­tem iż doko­na­no zmia­ny usta­wień norm w falow­ni­ku, w spo­sób nie­zgod­ny z wyma­ga­nia­mi Ope­ra­to­ra. Zabro­nio­nym jest wpro­wa­dza­nie takich zmian, po za utra­tą gwa­ran­cji może­my otrzy­mać rów­nież karę finan­so­wą, ponie­waż czę­sto Ope­ra­tor ma zdal­ny dostęp do cha­rak­te­ry­sty­ki prą­do­wo-napię­cio­wej w domu Klien­ta i jest w sta­nie skon­tro­lo­wać kto w oko­li­cy powo­du­je zmia­ny napięć w sie­ci. Dodat­ko­wym argu­men­tem prze­ma­wia­ją­cym dla­cze­go nie war­to tego robić jest fakt, że nega­tyw­nie wpły­wa to na urzą­dze­nia elek­trycz­ne w domu – szyb­ciej ule­ga­ją awarii. 

Gdzie należy zgłosić problem z napięciem?

Wie­my co jest naj­częst­szą przy­czy­ną wyłą­czeń falow­ni­ka. Co moż­na zro­bić jeśli ten pro­blem doty­czy Klien­ta?
Ponie­waż pro­blem leży po stro­nie Ope­ra­to­ra Sys­te­mu Dys­try­bu­cji (OSD), to wła­śnie on jest zobo­wią­za­ny do pod­ję­cia dzia­łań mają­cych na celu jego sku­tecz­ne roz­wią­za­nie. W pierw­szej kolej­no­ści war­to skie­ro­wać proś­bę do Fir­my mon­tu­ją­cej naszą insta­la­cję, o spraw­dze­nie para­me­trów pra­cy falow­ni­ka, ponie­waż zawsze OSD w pierw­szej kolej­no­ści zwró­ci się z taką proś­bą. W zależ­no­ści od miej­sca zamiesz­ka­nia i pod­le­głe­go Ope­ra­to­ra, for­my będą róż­ne np. Tau­ron wyma­ga wypeł­nio­ne­go dru­ku RPV, któ­ry moż­na pobrać z inter­ne­to­wej stro­ny Ope­ra­to­ra. Taki doku­ment nale­ży wypeł­nić swo­imi dany­mi, następ­nie prze­słać do Insta­la­to­ra, któ­ry po spraw­dze­niu usta­wień falow­ni­ka oświad­czy, że usta­wio­no ste­ro­wa­nie mocą bier­ną zgod­nie z wytycz­ny­mi OSD. Następ­nie takie pismo z naszym pod­pi­sem oraz pod­pi­sem Insta­la­to­ra pozwo­li zło­żyć rekla­ma­cje do Ope­ra­to­ra na nad­mier­ne napię­cie. U wszyst­kich Ope­ra­to­rów pro­ces jest zbli­żo­ny. Następ­nie Ope­ra­tor po roz­pa­trze­niu wnio­sku zwy­kle dzia­ła w nastę­pu­ją­cy spo­sób by roz­wią­zać problem:

  • insta­la­cja ana­li­za­to­ra sie­ci w celu wery­fi­ka­cji i usta­le­nia przy­czy­ny problemu,
  • obni­że­nie napię­cia w sie­ci na zacze­pach na pobli­skiej trafostacji.

War­to pod­kre­ślić, że przy­czy­ną więk­szo­ści pro­ble­mów jest stan tech­nicz­ny sie­ci ener­ge­tycz­nej. Sieć, w nie­któ­rych miej­scach nie jest wła­ści­wie przy­sto­so­wa­na do dwu­kie­run­ko­we­go prze­sy­ła­nia ener­gii elek­trycz­nej i przyj­mo­wa­nia nad­wy­żek gene­ro­wa­nych przez pro­su­men­tów. Jed­no jest pew­ne, pro­blem nie leży po stro­nie nie­pra­wi­dło­we­go mon­ta­żu insta­la­cji foto­wol­ta­icz­nej czy nie­wła­ści­we­go jej działania. 

Obec­nie wie­lu pro­su­men­tów zaczę­ło otrzy­my­wać pisma od Ope­ra­to­rów z proś­bą o kon­takt z Insta­la­to­rem oraz usta­wie­nie ste­ro­wa­nie mocą bier­ną nie­za­leż­nie od tego czy insta­la­cja się wyłą­cza. Takie dzia­ła­nie jest słusz­ne, ponie­waż ste­ro­wa­nie nie zawsze jest auto­ma­tycz­nie usta­wia­ne pod­czas mon­ta­żu. W związ­ku z tym war­to kon­tak­to­wać się ze swo­im Wyko­naw­cą insta­la­cji by poin­for­mo­wać o koniecz­no­ści usta­wie­nia ste­ro­wa­nia mocą bier­ną w funk­cji napię­cia Q(U). Wyko­naw­cy dosko­na­le wie­dzą co nale­ży zro­bić, pro­ces ten zwy­kle jest moż­li­wy do wyko­na­nia zdal­nie jeśli insta­la­cja ma połą­cze­nie z Inter­ne­tem, dla­te­go nie przy­spa­rza to wie­lu pro­ble­mów i zwy­kle zmia­ny szyb­ko są wpro­wa­dza­ne do instalacji.

Jaki wpływ ma sterowanie mocą bierną na instalację PV?

Moc bier­na­de­fi­nio­wa­na jest jako część ener­gii, któ­ra nie jest zamie­nia­na na uży­tecz­ną pra­cę lub cie­pło, jest jed­nak nie­zbęd­na do dzia­ła­nia nie­któ­rych urzą­dzeń elek­trycz­nych, np. trans­for­ma­to­rów lub sil­ni­ków. Ste­ro­wa­nie mocą bier­ną w insta­la­cji foto­wol­ta­icz­nej skut­ku­je dla Klien­ta obni­ża­niem wyge­ne­ro­wa­nej mocy, ale sta­bi­li­zu­je pra­cę falow­ni­ka co w kon­se­kwen­cji nie dopro­wa­dza do gwał­tow­nych wyłą­czeń instalacji.

Jeśli ten temat jest dla Cie­bie inte­re­su­ją­cy i chcesz dowie­dzieć się cze­goś wię­cej o napię­ciach w sie­ci oraz wie­lu innych zagad­nie­niach zwią­za­nych z foto­wol­ta­iką i OZE skon­tak­tuj się z nami, chęt­nie odpo­wie­my na wszyst­kie pytania!